Жўйбори калон мадрасаси

«Жўйбори калон» мадрасаси

Тарихдан маълум, Бухоро шаҳри бир қанча гузарлардан ташкил топган. Гузарлардан бирида жўйборилар, ¬яъни, мавқеи юксак, ҳурматли шайхлар истиқомат қилган.
Ҳозирги Бухоро шаҳрининг жануби-ғарбидаги Жўйбор мавзеи жойлашган ҳудуд шайбонийлар сулоласидан Абдуллахон II (ҳукмронлик даври 1557–1598) фармони билан Бухоро девори қайта қурилгач, шаҳарга қўшиб олинади. Мавзе таркибида Жўйизор, Дасторбандон, Чақар, Жаъфарон маҳаллалари бўлган. Бу ерда масжид, мад¬раса, хонақоҳ, сардоба, ҳовуз каби иншоотлар қурилган. Солорҳаж (ҳажга борувчилар бошлиғи) дарвозаси ҳам шу мавзеда жойлашган. Ҳажга борадиган бухороликлар шу дарвозадан чиқишган. Кейинги асрларда у Қоракўл дарвозаси деб номланган (ҳозиргача шаҳарда сақланиб қолган ягона дарвоза). XX аср 20-йилларигача бу мавзеда Бухоронинг бадавлат хонадонлари истиқомат қилган. Жўйбор хожаларининг ақлу фаросати, донишмандлиги туфайли хону амирлар орасидаги низолар бартараф этилган.

 



XV–XVI асрларда Бухоро машойихлари нақшбандия тариқатини янгича шароитларда ривожлантирдилар. Машҳур Чор Бакрнинг авлодлари – Жўйбор хожалари ана шулар жумласидан. Улар шайбонийлар сулоласи ҳукмронлиги даврида тарих саҳнасига чиқиб, кейинги юз эллик йил давомида Бухоро хонлигининг ижтимоий-сиёсий ҳаётига фаол аралаша бошлашди.
1559 йили Бухорода бўлган инглиз сайёҳи Антоний Женкинсон Жўйбор хожалари ҳақида бундай деган эди: “Бухорода диний раҳбар бор. Қиролга нисбатан унга кўпроқ қулоқ солишади, у ўз хоҳиши билан қиролни ўрнидан олиб, бошқасини қўя олади”.
«Жўйбори Калон» мадрасаси Субҳон¬қулихон даврида, яъни, XVII аср охири – XVIII аср бошларида Бухоро ҳокими Абдулазизхон фармони билан барпо қилинган. Мадрасанинг қурилишига Абдулазизхоннинг онаси Ойпошшабиби бош-қош бўлган. У ниҳоятда маърифатли, тақволи аёл бўлиб, мадраса учун маблағ аямаган. Мадраса билан бир қаторда «Волидаи Абдулазизхон» жоме масжиди ҳам қад кўтарган. Шунингдек, мазкур икки бино оралиғида  ҳовуз – «Ҳавзи Нав» ҳам қурдирилган.
«Жўйбори» сўзи Ойпошша бибининг наслларига ишора бўлиб, «юксак мартабали», «улуғ мавқели» каби маъноларни англатади.

 

Советлар даврида мадрасадан турли мақсадларда фойдаланилган. Натижада ташландиқ ҳолатга келган. Ниҳоят мелодий 1992 йил 1 сентябрда  мад-раса иш фаолиятини қайта тиклади.
«Жўйбори Калон» билим юрти хотин қизларга хосланган бўлиб, динлар тарихи ва назариясини чуқур эгаллаган, ўрта маълумотли диний илмлар, бошланғич араб тили мураббийси, диний маърифат ва маънавий ахлоқий тарбия масалалари бўйича маслаҳатчи тайёрлашга ихтисослашган. Мадраса Ўзбекистон мусулмонлари идораси таълим бўлими тасдиқлаган режа асосида фаолият юритади.
Ҳозирги кунда билим юртида малакали устозлар етмиш уч нафар талабага дунёвий илмлар билан бир қаторда Қуръон, ҳадис, фиқҳ, ислом тарихи, ақоид, араб тили, хаттотлик каби фанлардан сабоқ бермоқда. Шуниси эътиборлики, талаба қизлар илм олиш билан бирга зардўзлик, патдўзлик, каштачилик, пазандалик каби ҳунарларни ҳам ўрганишади.

 

Билим юрти биноси масжид, маънавият, информатика, ўқув хоналари, талабалар учун ётоқхона, маъмурий хоналар, ошхонадан иборат. Ўқув масканининг информатика хонаси замонавий компьютер ва кўргазмали қуроллар билан жиҳозланган. Талабалар дарс жараёнида диний ва дунёвий фанларни компьютерлар ёрдамида ўзлаштиришади. Уларнинг илмий изланишлар олиб боришлари, кундалик ахборотлардан хабардор бўлишлари учун 8458 дан ортиқ илмий ва бадиий адабиётларга эга кутубхона ҳамда шинам ўқув зали ташкил этилган.
 
Муҳаммад СИДДИҚ
2015 йил 28 октябр

«Жўйбори Калон» аёл-қизлар ўрта махсус Ислом билим юрти
Бухоро шаҳри, Ҳавзи Нав, 92.
Тел: 223-88-44.

Рейтинг@Mail.ru

 

МАҚСАДИМИЗ

Миллий қадриятларимиз, маънавий бой меросимизни тиклаш ва уларни чуқур ўрганиш, унинг мазмун-моҳияти ва аҳамиятини халқимиз ўртасида тарғиб этиш, Имом Бухорий, Имом Термизий, Абу Мансур Мотуридий, Бурҳониддин Марғиноний, Баҳоуддин Нақшбандий ва Маҳмуд Замахшарий сингари юртимиздан етишиб чиққан буюк муҳаддис, фақиҳ, тасаввуф ва муфассир алломалар меросини ҳар томонлама теран ўрганиш, юксак инсоний ғоялар ва муқаддас қадриятларимизни ўзида ифода этган манбаларни тадқиқ этиш, улардан диний таълим, маънавий-ахлоқий тарбия ишларида фойдаланиш, диний ходимларнинг малакасини, билим ва тажрибасини ошириш бўйича ўқув-услубий ишларни амалга ошириш, ёш авлоднинг руҳий ва маънавий оламини бойитиш, азалий миллий қадриятларимизни сақлаш ва улуғлаш, юртимиз тарихи зарварақларига олтин ҳарфлар билан муҳрланган нодир қўлёзмаларни келгуси авлодларга етказиш, аждодларимиз ҳаёти, ахлоқи ва юксак маънавиятини ифодаловчи матнларни таржима қилиб, ёшлар қалбида улар қолдирган меросга ҳурмат, эъзоз ва муҳаббат туйғусини шакллантириш, юртимиз Мовароуннаҳрнинг Бухоро, Самарқанд, Марв, Урганч, Ахсикет, Хива, Шош, Марғинон ва бошқа шаҳарларидаги маърифат масканлари бўлмиш мадрасаларда етишиб чиққан алломалар ҳақида, улар таҳсил олган мадрасалар ва ҳозирда юртимиз Ўзбекистонда ишлаб турган мадрасалар ҳақида талабаларга маълумот бериб бориш.
БИЗ БИЛАН БОҒЛАНИШ:  madrasa@islom.uz

GRAND TA'LIM нодавлат таълим муассасаси катта устози Анвар Аҳмад таълим даргоҳига асос солинган илк кунлардан бери фаолият юритади. Араб тили грамматикасида оид кўплаб дарслик ва адабиётлар тўпловчиси ва муаллифларидан.

arabic.uz сайтининг муҳаррири, "Риёзус солиҳийн", "Ал-Азкор", "Саодатга етакловчи ҳикматлар" ва бошқа кўплаб асарлар таржимони ва нашрга тайёрловчиси.

Анвар Аҳмад 1977 йилда таваллуд топган, оилали 4 нафар фарзанди бор. Миср Араб Республикасининг Азҳари Шариф, ал Азҳар институтлар бўлими, эъдодий ўрта-махсус билим юртини тамомлаган.

Шайх Муҳаммад Содиқ Муҳаммад Юсуф раҳимаҳуллоҳнинг шогирди. "Саҳиҳи Бухорий"дан шайх хазратларидан ижоза олган. “Олтин силсила” таржимонлар гуруҳининг аъзоси.

Аввал Миср Араб республикаси элчихонаси қошидаги фан ва таълим марказида араб тили ўқитувчиси, 2008 йилдан эса GRAND TA’LIM етакчи ўқитувчиларидан.